Slakken encyclopedie

Er is waarschijnlijk geen tuineigenaar die geen problemen heeft gehad met slakken. Niet alle slakkensoorten zijn echter een plaag. Tijgerslakken en Romeinse slakken, bijvoorbeeld, blijken heel nuttig te zijn. Andere slakkensoorten daarentegen zijn een echte plaag, en hun eliminatie kan soms heel wat moeite kosten.

Op deze pagina vindt u veel interessante informatie over dit onderwerp en komt u onder meer te weten hoe slakken zich voeden, hoe ze zich voortplanten en wat er in de winter met ze gebeurt.

Inhoudstafel

• Zijn alle slakken ongedierte?
• Wat eten slakken?
• Kunnen slakken iets ruiken?
• Kunnen slakken zien?
• Hoe verplaatsen slakken zich?
• Hoe oud worden slakken?
• Hoe overwinteren slakken?
• Wanneer worden slakken geslachtsrijp en hoeveel eieren leggen ze?
• Hoe planten slakken zich voort?
• Hebben slakken al een huisje als ze uit het ei komen?
• Kunnen slakken hun huisje verlaten?
• Waar verblijven slakken als het warm en droog is?
• Hoe hoog kan een slak klimmen?
• Vinden slakken die weggehaald zijn hun weg terug in mijn tuin?
• Hoe lang doen slakken erover om terug in de tuin te komen?
• Welke planten kunnen gebruikt worden om slakken te verjagen?
• Welke diersoorten eten slakken of slakkeneieren?
• Welke huismiddeltjes helpen tegen slakken?
• Zijn koperbanden geschikt voor slakkenbestrijding?
• Wat gebeurt er met dieren die slakken eten die vergiftigd zijn met slakkenkorrels?
  

Zijn alle naaktslakken en slakken ongedierte?

In principe moet u zich ervan bewust zijn dat er, vanuit het standpunt van de natuur, eigenlijk geen ongedierte bestaat en dat elk levend wezen deel uitmaakt van de natuurlijke kringloop. Dit geldt ook voor slakken en hun eieren, die een belangrijke voedselbron zijn voor veel dieren.

De aanleg van een tuin is echter een ingreep in de natuur en resulteert in een bijzonder groot voedselaanbod voor slakken, zodat deze zich zeer snel kunnen vermenigvuldigen. Bovendien zijn er in tuinen veel minder natuurlijke predatoren dan in het wild. Daarom is het, zonder passende tegenmaatregelen, slechts een kwestie van tijd voordat slakken de overhand krijgen en alles kaalvreten.

Niet alle slakken zijn echter even schadelijk voor de beplanting van de huistuin. Romeinse slakken bijvoorbeeld eten naaktslakken en kunnen dus tot op zekere hoogte zelfs helpen om het vervelende ongedierte onder controle te houden. Toch is het voor de bescherming van planten meestal van essentieel belang om slakken in de tuin te bestrijden en bijvoorbeeld slakkenvangers of slakkenschermen op te zetten.

Wat eten slakken?

Slakken zijn omnivoren. Ze zijn meestal niet erg kieskeurig en voeden zich met zowel dode als verse planten. Ze verkiezen de meest malse delen van planten, die ze gemakkelijk kunnen afschrapen met hun raspende tong. Naast groenten en fruit eten sommige slakkensoorten ook levende insecten, zoals muggenlarven of aas, als ze de kans krijgen.

Kunnen slakken iets ruiken?

Hoewel slakken geen echte neus hebben, beschikken zij wel over een zeer goed ontwikkelde reukzin. Met hun reukcellen kunnen zij op betrouwbare wijze potentiële voedselbronnen opsporen. Dit is ook de reden waarom slakkenvallen met geschikt aas of slakkenkorrels zo goed werken in de strijd tegen dit vervelende ongedierte.

Kunnen slakken zien?

Bij nadere inspectie zijn aan de uiteinden van de langere antennes van slakken heel duidelijk donkere vlekken te zien. Dit zijn in feite hun ogen. Slakken kunnen echter niet concurreren met het gezichtsvermogen van mensen of andere meer ontwikkelde wezens. In plaats daarvan kunnen ze slechts enkele centimeters ver zien, wat ook te zien is aan het feit dat ze hun antennes pas laat op de dag intrekken als je ze met je hand nadert.

Hoe bewegen slakken?

Slakken kunnen zich maar heel langzaam voortbewegen. Daartoe vormen zij onder zich een slijmtapijt, waarover zij kunnen glijden en dat tevens dient als bescherming tegen scherpe randen op de grond.

Om vooruit te kruipen, tillen slakken hun voet aan de achterkant een beetje op. Hierdoor ontstaat een plooi die ze naar voren laten bewegen naar hun kop. Dit proces wordt voortdurend herhaald en zorgt ervoor dat het slakkenlichaam langzaam vooruit glijdt over het slijmtapijt.

Hoe oud worden slakken?

De levensverwachting van slakken varieert naargelang de soort. Wijngaardslakken kunnen tot tien jaar oud worden, terwijl de Spaanse wegslak, die tot ergernis van veel tuiniers wijd verspreid is, normaal gesproken hooguit een jaar of twee oud wordt. De levensverwachting van zeer kleine slakkensoorten ligt vaak nog lager, op ongeveer één jaar.

Hoe brengen slakken de winter door?

Wat er precies met slakken gebeurt in de winter hangt af van de specifieke slakkensoort. Veel naaktslakken leggen eieren in de herfst en sterven dan. Slakken en sommige soorten naaktslakken houden echter ook een winterslaap. Daartoe trekken zij zich terug in stapels hout, stapels bladeren of zelfs kleine holen. Daar verlagen zij hun lichaamstemperatuur en vertragen zo de werking van hun organen.

De winterslaap duurt voor slakken gewoonlijk van midden of eind oktober tot de lente. Dan, eind maart of begin april, ontwaken de slakken weer, komen uit hun winterschuilplaatsen tevoorschijn en gaan, tot ergernis van veel hobbytuiniers, op zoek naar voedsel.

Wanneer worden slakken geslachtsrijp en hoeveel eieren leggen ze?

De meeste slakken worden geslachtsrijp in hun eerste levensjaar. Het aantal eitjes dat ze leggen kan sterk variëren, afhankelijk van de slakkensoort. Terwijl naaktslakken en andere naaktslakken ongeveer 400 eitjes per afzetting kunnen leggen, leggen Romeinse slakken slechts tussen de 30 en 40 eitjes. Hoe dan ook, slakken leggen hun eitjes in de vroege zomer en in de loop van de herfst.

Hoe planten slakken zich voort?

De meeste slakken zijn hermafrodiet, en bezitten zowel vrouwelijke als mannelijke geslachtsorganen. Zij wisselen de zaden die in de mannelijke geslachtsorganen worden gevormd met elkaar uit. Vervolgens begint de productie van vrouwelijke eitjes.

Het duurt dan twee tot tien weken tot de eitjes rijp zijn en onder stenen of in kleine holen kunnen worden gelegd. De eitjes ontwikkelen zich verder tot zogenaamde eierlarven, waaruit uiteindelijk kleine slakjes uitbroeden. Afhankelijk van de buitentemperatuur kan dit proces enkele weken tot zelfs enkele maanden duren.

Hebben slakken al een huisje als ze uit het ei komen?

Slakkensoorten met een huisje, zoals Romeinse slakken, worden al geboren met de noodzakelijke uitrusting voor hun huisje. Hun embryogedeelte is omgeven door een piepklein schelpje van kalk, dat afkomstig is van de mantel van de ingewandszak. De kalk wordt mettertijd vast en vormt dan uiteindelijk het afgewerkte slakkenhuis waarin de slak zich kan terugtrekken.

Zolang de slak groeit, wordt ook zijn slakkenhuis groter en groter. Wanneer de slak volgroeid is, eindigt ook de groei van het slakkenhuis.

Kunnen slakken hun huisje verlaten?

Het slakkenhuis zit stevig aan het slakkenlichaam vast en kan dus niet worden achtergelaten. Lege slakkenhuizen zijn afkomstig van slakken die het slachtoffer zijn geworden van een roofdier of een natuurlijke dood zijn gestorven.

Waar verblijven slakken tijdens hitte en droogte?

Als tuineigenaar weet u heel goed dat slakken vooral actief zijn bij vochtig weer. Als het daarentegen erg warm en droog is, trekken ze zich terug op schaduwrijke en vochtige plaatsen. Dat kunnen bijvoorbeeld composthopen zijn of kleine holen in de grond. Daarnaast kunnen grote bladeren, maar ook stenen en houtstapels door slakken worden gebruikt als schuilplaats in droge en hete omstandigheden.

Hoewel hoge temperaturen en een droge omgeving niet bepaald de favoriete leefomstandigheden van slakken zijn, overleven zij deze fasen verrassend goed in hun schuilplaatsen. Zware regenval en de daarmee gepaard gaande langdurige wateroverlast kunnen er daarentegen wel toe leiden dat slakken in hun schuilplaatsen verdrinken.

Hoe hoog kan een slak klimmen?

Slakken zijn uiterst getalenteerde klimmers. Op voorwaarde dat de grond hen voldoende steun biedt, is een klimhoogte van enkele meters geen enkel probleem. Sommige slakkensoorten kunnen in het bos zelfs tot 20 meter hoog klimmen.

Zullen verwijderde slakken hun weg terugvinden in mijn tuin?

Sommige tuineigenaren proberen slakken te bestrijden door het ongedierte te verzamelen en ze simpelweg een eind verderop los te laten. Helaas is deze methode van slakkenbestrijding meestal slechts een kortetermijnoplossing, omdat slakken ook over grotere afstanden hun weg terug kunnen vinden.

Volgens studies kunnen slakken bijvoorbeeld afstanden van meer dan tien meter overbruggen. Het is dus altijd mogelijk dat het ongedierte niet in de tuin van uw buurman blijft, maar terugkeert naar zijn oorspronkelijke habitat. Als u het slakkenprobleem in uw tuin onder controle wilt krijgen, moet u dus andere maatregelen nemen en bijvoorbeeld uw perken afschermen met een speciale slakkenafrastering.

Hoe lang doen slakken erover om weer in de tuin te komen?

Hoe lang het duurt voordat slakken die op een andere plek zijn blootgesteld, hun weg terug naar de tuin vinden, hangt af van de afstand en de conditie van de omgeving. Op vochtige paden kunnen slakken een afstand van ongeveer drie meter per uur afleggen.

Slakken die 's avonds worden verzameld en 20 meter verderop worden achtergelaten, kunnen dus 's nachts naar uw tuin terugkeren.

Welke planten kunnen worden gebruikt om slakken te verdrijven?

Er zijn een aantal planten die een afschrikkend effect hebben op naaktslakken. Dit zijn onder andere uien en knoflook, maar ook bepaalde kruiden. De ervaring leert dat slakken bijvoorbeeld met tijm, rozemarijn en lavendel vrij goed kunnen worden geweerd. Daarnaast staan ook sierknoflook en Oost-Indische kers bekend om hun afschrikkende werking op slakken.

Daarnaast is het effectief gebleken om de buitenste delen van perken te beplanten met planten die moeilijk te knagen zijn, zoals huiseleeks, steenkruid of wolfsmelk. Hetzelfde geldt voor planten met harige bladeren. Ook deze kunnen niet gemakkelijk door slakken worden aangevreten, zodat planten als kraanvogel, geranium en anjerwortel ook zeer geschikt zijn om langs de randen te planten.

Naast de reeds genoemde planten zijn ook giftige planten als vingerhoedskruid, monnikskap, pioenrozen of lelietjes-van-dalen zeer geschikt als bescherming tegen naaktslakken, omdat zij ook schadelijk voor hen zijn.

Welke diersoorten eten slakken of slakkeneieren?

Slakken dienen als voedsel voor veel dieren. Zowel het ongedierte zelf als hun eitjes kunnen daarom het slachtoffer worden van een reeks roofdieren. Daartoe behoren onder meer diverse insecten, zoals vuurvliegjes, marsvliegen, loopkevers, goudklikkers, aaskevers, weverkevers en duizendpoten.

Bovendien eten talrijke vogelsoorten ook graag slakken. Onder andere lijsters, merels, spreeuwen, roeken, spechtmezen, reigers en eksters staan bekend om hun menu van slakken. Eenden blijken ook zeer goede slakkenjagers te zijn. Dit geldt zowel voor vliegende eenden als voor diverse loopeenden. Om eenden als slakkenjagers in de tuin te kunnen gebruiken, moeten natuurlijk wel de nodige voorzieningen aanwezig zijn om ze te houden, wat waarschijnlijk niet altijd het geval is.

Verder eten spitsmuizen, mollen en egels ook graag slakken, evenals padden, kikkers, grasslangen, hagedissen en diverse andere reptielen en amfibieën. Overigens voeden naaktslakken zich ook met slakken, zodat ze zeker een rol kunnen spelen bij de bestrijding van hun verwanten en niet per se als ongedierte moeten worden beschouwd.

Welke huismiddeltjes helpen tegen naaktslakken?

Er zijn talloze manieren om slakken te bestrijden. Naast zeer giftige producten zoals slakkenkorrels, zijn ook diverse huismiddeltjes effectief gebleken. Zo kan koffiedik in het bed helpen slakken te verdrijven en tegelijkertijd dienen als meststof voor de planten.

Daarnaast kunnen geweekte havermout en brood, evenals stukjes groente die buiten de bedden worden gestrooid, helpen om slakken uit de buurt van planten te houden. Dit ongedierte is immers erg traag en eet altijd wat binnen zijn bereik ligt. In dit verband kan het soms nuttig zijn om specifieke planten, zoals tuinkers, in groentebedden te planten om slakken af te leiden van andere planten, zoals sla.

Een andere mogelijkheid is het plaatsen van slakkenvallen met bier. Deze trekken ook vrij betrouwbaar slakken aan. Het ongedierte verdrinkt echter vaak in doodsangst in zo'n val, zodat het opzetten van biervallen slechts in beperkte mate aan te raden is.

Zijn koperbandjes geschikt voor slakkenbestrijding?

Af en toe wordt aanbevolen om koperbandjes te gebruiken voor de bestrijding van naaktslakken. Deze aanbeveling is gebaseerd op de veronderstelling dat koper ionen vrijgeeft die giftig zijn voor naaktslakken in een zure omgeving.

Aangezien slakkenslijm een zure omgeving is, zouden koperstrips ionen moeten afgeven wanneer ze in contact komen met een slak en de plaag doden. Deze veronderstelling is in principe niet onjuist. De ionen die door het koper vrijkomen zijn echter zo laag dat ze slakken niet kunnen schaden.

In het beste geval kan een slakkenplaag in de tuin enigszins worden verminderd met koperstrips. Ze vormen echter geen betrouwbare bescherming tegen het vervelende ongedierte.

Wat gebeurt er met dieren die met slakkenkorrels vergiftigde slakken eten?

Welke gevolgen het eten van met slakkenkorrels vergiftigde slakken heeft voor egels en andere dieren, hangt af van de werkzame stof die in de slakkenkorrels zit. Als het metaldehyde is, kan de egel een pijnlijke dood verwachten.

Als u absoluut slakkenkorrels wilt gebruiken om slakken te bestrijden, kunt u dus beter producten gebruiken met alternatieve werkzame stoffen zoals ijzer(III)fosfaat. Wij raden u echter aan de voorkeur te geven aan een slakkenkorrel voor ongediertebestrijding.